Να Μάθουμε (για) το Κράτος

Διάρκεια Προγράμματος

300 ώρες - 8 μήνες

Περίοδος Μαθημάτων

Έναρξη μαθημάτων Οκτώβριος 2025

ECTS

Περιγραφή Προγράμματος

Το πρόγραμμα είναι μια δοσμένη όσο γίνεται πιο απλά και παραδειγματικά κριτική και ανάλυση των εννοιών που συνθέτουν τον πολιτικό κόσμο. Των εννοιών που αποτυπώνονται σε λέξεις που όλοι γνωρίζουμε, πλην όμως δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε στο ιστορικό τους εκτόπισμα.

Στόχος του είναι το ιστορικό και θεωρητικό ταξίδι στις επιτελικές λοιπόν έννοιες της ανθρώπινης σκέψης: από τον Αριστοτέλη μέχρι Χομπς, τον Σπινόζα το Μαρξ, τον Πουλαντζά και τον Αριστόβουλο Μάνεση. Στόχος είναι η εξοικείωση με τα θεμελιώδη. Τις έννοιες των εννοιών που μας επιτρέπουν να συνθέσουμε, να αποσυνθέσουμε και να κατανοήσουμε το πολιτικό γίγνεσθαι. Να μάθει κανείς «πού πατά και πού πηγαίνει» μέσω των βασικών γνώσεων της νομικής και πολιτικής ανατομίας που πρέπει να έχει ο κάθε πολίτης. Ποια είναι αυτά που δεν γίνεται να μην ξέρουμε για να καταλαβαίνουμε στοιχειωδώς γύρω μας. Αυτά θα κάνουμε στο πρόγραμμα και η κατανόησή τους θα είναι το κατεξοχήν μαθησιακό του αποτέλεσμα.

Το λογότυπο του προγράμματος είναι η μορφή του Κενταύρου της ελληνικής μυθολογίας. Ο Κένταυρός – κατά Μακιαβέλι «μισό κτήνος, μισό άνθρωπος» αποτελεί την εμβληματική προσωποποίηση της έννοιας του κράτους και της κυριαρχίας του. Το κράτος και η κυριαρχία του. Το δίκαιο και τα δικαιώματά μας. Η διττή φύση του μυθικού Κενταύρου. Λέξεις που χωρούν τα πλείστα της συμβίωσης και αφορούν τους πάντες και τα πάντα. Όλες κι όλοι χρησιμοποιούν τις λέξεις «κράτος, κυριαρχία, δικαιώματα, έθνος, λαός ή κράτος δικαίου».

Τι πραγματικά ξέρουμε όμως; Τι καταλαβαίνουμε;

Να καταλάβουμε λοιπόν. Αυτός είναι ο μαθησιακός στόχος του «να μάθουμε (για) το κράτος». Να εισαγάγει στις βασικές γνώσεις της νομικής και πολιτικής ανατομίας που κάθε πολίτη πρέπει να κατέχει, όπως ο κάθε άνθρωπος καλείται – χωρίς να είναι γιατρός – να κατέχει στοιχειωδώς τα ελάχιστα για τον οργανισμό του.

Οι πειθαρχίες πάνω στις οποίες δρομολογείται η προσέγγιση είναι η ιστορία, η πολιτική επιστήμη, η νομική και η θεωρία. Τέσσερις άξονες που συγκροτούν μια διεπιστημονική διδακτική προσέγγιση που επιχειρεί να φωτίσει το δάσος και όχι τα δέντρα των εννοιών αυτών με παραδείγματα τόσο από το παρελθόν όσο και από την επικαιρότητα.

Δυστυχώς, το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν ενδιαφέρεται να παράξει κριτική γνώση υποδομής, αλλά συσσώρευση επί μέρους πληροφοριών ή γνώσεων τις οποίες συχνά οι άνθρωποι δεν δύνανται να συνθέσουν και να αποτιμήσουν στην ολότητά τους. Και αυτό διότι δυστυχώς, τόσο οι μαθητές όσο και οι δάσκαλοί τους, δεν εκπαιδεύονται στο να μαθαίνουν να μαθαίνουν. Εκπαιδεύονται να θυμούνται και να ξέρουν. Όμως, αν στα μαθηματικά και στις φυσικές επιστήμες η αλυσιδωτή γνώση που βασίζεται σε προαπαιτούμενες έννοιες θεωρείται προϋπόθεση για την εμβάθυνση, δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν ενδημεί ως αντίληψη στις κοινωνικές επιστήμες. Το πρόγραμμα λοιπόν αποσκοπεί ακριβώς σε αυτό.

Σύμφωνα με το νόμο, το εν λόγω πρόγραμμα μοριοδοτείται στις διαδικασίες αξιολόγησης και πρόσληψης μέσω ΑΣΕΠ.

Θεματικές Ενότητες

1^ηΕΝΟΤΗΤΑ: Η ΜΑΚΡΑ ΚΥΟΦΟΡΙΑ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ: Η ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ (60 ώρες)

1. Πώς από το όλο περνάμε στο ένα; Από την αρχαιοελληνική πόλη στην ανάδυση του ατόμου

2. Γιατί ο Λούθηρος είναι ο σημαντικότερος ευρωπαίος; Εκκοσμίκευση και μεταρρύθμιση στην αυγή της νεωτερικότητας

3. Οι συνθήκες της Βεστφαλίας: τα γενέθλια του κράτους όπως το ξέρουμε

2^η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΟΥ (120 ώρες)

1. Λαός και έθνος: το έμψυχο κράτος – τι είναι λαός ως συστατικό του κράτους, τι είναι το πολιτικό, τι το φυλετικό έθνος. Ποια η σχέση λαού-πληθυσμού-έθνους

2. Επικράτεια: Εσωτερικές και εξωτερικές απειλές και επισφάλειες της ιερής γης του κράτους

3. Η πεμπτουσία του πολιτικού: αποκλεισμός και συμπερίληψη. Ο κόσμος του «κακού»: γενοκτονία, εθνοκάθαρση, έξωση εναντίον του κόσμου του «καλού»: η αφομοίωση ως στρατηγική συμπερίληψης και η αναγνώριση

4. Κυριαρχία: η μήτρα του κράτους και του δικαίου. Από τις θεωρίες του κοινωνικού συμβολαίου στον μακιαβελικό Κένταυρο ως η καλύτερη εικόνα της κυριαρχίας

3^η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΜΑΣ (120 ώρες)

1. Οι σχολές που πρέπει να ξέρουμε: τι είναι νομικός θετικισμός, τι είναι νομικός ρεαλισμός, τι είναι νομικός ιδεαλισμός. Ποιες οι παραφθορές τους.

2. Πηγές και παραπόταμοι του δικαίου: το δημόσιο και το ιδιωτικό. Το διεθνές δίκαιο και η διεθνής δικαιοσύνη.

3. Ο νόμος των νόμων: Σύνταγμα. Το κράτος με Σύνταγμα. Το κράτος χωρίς Σύνταγμα. Τι είναι ολοκληρωτισμός; Τι είναι αυταρχικό κράτος. Τα δύο βήματα του κινήματος του συνταγματισμού: ο φιλελεύθερος και ο δημοκρατικός συνταγματισμός

4. Κράτος δικαίου και δικαιώματα: κράτος κανόνων εναντίον του κράτους των αποφάσεων. Οικουμενισμός και σχετικισμός. Οι γενιές των δικαιωμάτων.

Σε ποιούς απευθύνεται

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε όλες κι όλους που νιώθουν ότι τους αφορά. Σε εκείνους που ενδιαφέρονται και εμπνέονται από την ανάγκη να μάθουν τη βασική ανατομία του πολιτικού σώματος, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Δημόσιους υπάλληλους, ιδιωτικούς υπάλληλους, ελεύθερους επαγγελματίες, άτομα πανεπιστημιακής αλλά και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το μάθημα είναι ένα υπόδειγμα πραγματικά ανοιχτού πανεπιστημίου.

Διάρκεια Προγράμματος

Το πρόγραμμα θα είναι συνολικά τριακόσιες (300) ώρες σύγχρονης, ασύγχρονης, διαδικτυακής και δια ζώσης διδασκαλίας που θα απλωθούν σε όλη την ακαδημαϊκή χρονιά 2025-2026, από τα μέσα φθινοπώρου ως αρχές καλοκαιριού. Ανάλογα με τη ζήτηση εντός και εκτός Αθηνών θα προβλεφθούν μετακινήσεις του εκπαιδευτή στην περιφέρεια. Σκοπός είναι ένας συνδυασμός μελέτης και ανθρώπινης επαφής που θα φέρει τα καλύτερα αποτελέσματα που μπορεί να επιτευχθεί εντός οχτώ μηνών (Οκτώβρης – Ιούνης). Κατά τη διάρκεια του διαστήματος αυτού, οι εκπαιδευόμενοι θα έχουν πρόσβαση στη βιβλιοθήκη του Παντείου.

Επιστημονικά Υπεύθυνος/νη

Δημήτρης Χριστόπουλος

Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου

Επιστημονικά υπεύθυνος και αποκλειστικός εκπαιδευτής είναι ο Δημήτρης Χριστόπουλος, καθηγητής Πολιτειολογίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Ο Δημήτρης Χριστόπουλος διδάσκει στο Πάντειο από το 2000 και σποραδικά σε άλλα πανεπιστήμια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα μαθήματά του τόσο στο προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο, αφορούν τη θεωρία του κράτους, του δικαίου και των δικαιωμάτων, τις μειονότητες, την ιδιότητα του πολίτη και τη μετανάστευση, καθώς και την ελευθερία του λόγου και τη λογοκρισία. Πολύ ενεργός στο χώρο της ελληνικής και διεθνούς κοινωνίας των πολιτών, πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (2003-2011) και κατόπιν (2016-2019) Πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου με έδρα το Παρίσι. Πέρα από την ακαδημαϊκή του δουλειά, ο Χριστόπουλος έχει εντατική δημόσια παρουσία καθώς αρθρογραφεί στον ελληνικό και διεθνή τύπο για ζητήματα ενδιαφέροντός του.

Το αναλυτικό βιογραφικό με την εργογραφία του εδώ

Κόστος Προγράμματος

Η συμμετοχή στο πρόγραμμα έχει κόστος 550 ευρώ ανά εκπαιδευόμενο. Η πρώτη δόση του ποσού καταβάλλεται τουλάχιστον τη βδομάδα πριν την έναρξη της διδασκαλίας και η δεύτερη τουλάχιστον πριν το τέλος Φεβρουαρίου 2026.

Εκπτωτική Πολιτική:

Επί του συνολικού ποσού των διδάκτρων, προβλέπεται δυνατότητα έκπτωσης σύμφωνα με τα παρακάτω. Το ποσοστό διαμορφώνεται ανά κατηγορία έκπτωσης και χωρίς δικαίωμα άθροισης κατηγοριών. Για χρήση του δικαιώματος έκπτωσης, απαιτείται η προσκόμιση κατά την εγγραφή, του αντίστοιχου εγγράφου.

Δικαιούχοι έκπτωσης:

25% σε πολύτεκνες και τρίτεκνες οικογένειας,
25% σε Ανέργους/-ες (εγγεγραμμένους/ες στο σχετικό Μητρώο της Δ.Υ.Π.Α.),
25% σε αποφοίτους του Παντείου Πανεπιστημίου,
25% ΑΜΕΑ με ποσοστό αναπηρίας άνω του 50%,
50% εργαζόμενους του Παντειού Πανεπιστήμιου ανεξαρτήτως της μορφής απασχόλησης

Επιστροφή διδάκτρων ΜΟΝΟ στην περίπτωση, που με υπαιτιότητα του φορέα, ακυρωθεί το σεμινάριο. Μετά την εγγραφή σας καμία αίτηση επιστροφής διδάκτρων δεν εξετάζεται.

Τεχνικός Εξοπλισμός

Δεν απαιτείται εξειδικευμένος τεχνικός εξοπλισμός, παρά μόνο η πρόσβαση στο Διαδίκτυο και ηλεκτρονικός υπολογιστής.

Μεθοδολογία - Αξιολόγηση

Το μάθημα θα γίνεται διαδικτυακά και δια ζώσης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο σε ώρες που θα προβλεφθούν μετά από συνεννόηση με τους εκπαιδευόμενους. Εφόσον υπάρξει σημαντική συμμετοχή από την ελληνική περιφέρεια, ο εκπαιδευτής θα πραγματοποιήσει ένα ταξίδι και μάθημα γνωριμίας με τους εκπαιδευόμενους στην εκάστοτε περιφέρεια.

Οι εκπαιδευόμενοι θα κληθούν εν όψει του επομένου μαθήματος που θα γίνεται ανά εβδομάδα να έχουν προετοιμαστεί με readings, δηλαδή με συνοπτικά κείμενα μελέτης, τα οποία μπορεί να είναι αποσπάσματα κλασσικών νομικών και πολιτικών κειμένων και επίκαιρη αρθρογραφία που αφορά θέμα του μαθήματος. Παραδείγματος χάρη: εν όψει του μαθήματος που αφορά στη διάκριση «γενοκτονίας-εθνοκάθαρσης» οι εκπαιδευόμενοι θα έχουν λάβει από το προηγούμενο μάθημα διαδικτυακά δύο σύντομα κείμενα: τον ορισμό της γενοκτονίας από την σχετική σύμβαση του ΟΗΕ και ένα άρθρο επικαιρότητας 1000 λέξεων σχετικά με το αντικείμενο από τον ελληνικό τύπο. Δυστυχώς η επικαιρότητα «βοηθά»…

Στο μάθημα θα γίνεται συντεταγμένη συζήτηση σχετικά με το υλικό προετοιμασίας στην οποία θα συμμετέχουν όλοι οι εκπαιδευόμενοι. Η αξιολόγηση θα είναι προϊόν της παρουσίας τους κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας και μιας προφορικής συνέντευξης που θα πραγματοποιηθεί στο τέλος του μαθήματος με τον εκπαιδευτή. Εφόσον κάποιοι εκπαιδευόμενοι εκφράσουν τη σχετική βούληση, θα υπάρξει η δυνατότητα σύνταξης εργασίας η οποία δεν θα είναι απαλλακτική και θα είναι υποχρεωτικά ομαδική με τουλάχιστον τρεις συγγραφείς προκειμένου οι εκπαιδευόμενοι να μάθουν την ομαδική έρευνα.

Για τη λήψη του πιστοποιητικού ο εκπαιδευόμενος καλείται να καλύψει το συνολικό κόστος της επιμόρφωσης και να επιτύχει στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες όπως αυτές ορίζονται. Το πιστοποιητικό αποστέλλεται σε ψηφιακή μορφή από την κεντρική γραμματεία του Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ., σε διάστημα από έναν έως τρεις μήνες από την επίσημη λήξη του προγράμματος.