Παιδική, νεανική ηλικία και πολιτισμός

Διάρκεια Προγράμματος

200 ώρες διά ζώσης ή/και εξ αποστάσεως εκπαίδευση

Περίοδος Μαθημάτων
Νοέμβριος 2024 – Ιούνιος 2025
Προθεσμία Υποβολής Αιτήσεων
30.10.2024
Περιγραφή Προγράμματος

  Η έλλειψη σε πανελλαδικό ακαδημαϊκό επίπεδο προγραμμάτων εκπαίδευσης που καταπιάνονται με την παιδική και τη νεανική  ηλικία και τη διαδραστική τους σχέση με τον πολιτισμό, καθιστά σημαντική την ανάγκη επιμόρφωσης στα συναφή πεδία των κοινωνικών και των ανθρωπιστικών επιστημών. Στο πλαίσιο αυτό, το πρόγραμμα απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, ανθρωπολόγους, ιστορικούς,  ψυχολόγους, λαογράφους, κοινωνιολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς κ.ά. Ως εισηγητές/τριες θα συνεργαστούν επιστήμονες με μεγάλη εμπειρία στα εν λόγω αντικείμενα  και εξειδίκευση στις θεματικές: παιδί, παιχνίδι, παιδική και νεανική ηλικία, υλικός πολιτισμός, λαϊκός πολιτισμός, κατανάλωση  κ.λπ.

 

  Το πρόγραμμα θα δημιουργήσει το κατάλληλο εκπαιδευτικό περιβάλλον για την επιμόρφωση επιστημόνων που θα είναι σε θέση:

α) να κατανοούν

- το ποικίλο περιεχόμενο της παιδικής και νεανικής ηλικίας μέσα από την παρουσίαση εθνογραφικών παραδειγμάτων από τον ελληνικό και διεθνή χώρο,

 -βασικά σημεία που αφορούν τόσο την ιστορική εξέλιξη της ζωής του παιδιού και του εφήβου όσο και των κοινωνικών του ρόλων,

-την εκπαιδευτική αξία του λαϊκού πολιτισμού, της τοπικής ιστορίας και της λαογραφίας, ως πηγών γνώσης και δημιουργικής έμπνευσης,

-τις διαδικασίες διαμόρφωσης της παιδικότητας και της παιδικής κατανάλωσης, τους τρόπους εκμάθησης της παιδικής κατανάλωσης και τον ρόλο της κατανάλωσης ως προς την αναπαραγωγή των κοινωνικών και ταξικών σχέσεων, τις σχέσεις των παιδιών με τα αντικείμενα/αγαθά κατανάλωσης.

β) να εισάγουν στην εκπαιδευτική διαδικασία παιγνιώδεις δραστηριότητες, παιχνίδια και κατασκευές αξιοποιώντας την τοπική ιστορία και τη λαογραφία, αλλά και τις αρχές της Νέας Αγωγής.

Θεματικές Ενότητες
  1. Ανθρωπολογία της παιδικής και νεανικής ηλικίας
  2.  Ιστορία της παιδικής ηλικίας και του παιχνιδιού στην Ελλάδα
  3.  Παιδική ηλικία. Λαϊκός πολιτισμός και εκπαίδευση
  4. Το παιχνίδι στην εκπαίδευση. Οι αρχές του σχολείου εργασίας
  5. Παιδική-νεανική ηλικία και Κατανάλωση
Σε ποιούς απευθύνεται

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε μια σειρά από επιστημονικές ειδικότητες που ασχολούνται με τις συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες, όπως εκπαιδευτικοί, ανθρωπολόγοι, ψυχολόγοι, λαογράφοι, κοινωνιολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, ιστορικοί κ.ά.

Διάρκεια Προγράμματος

120 ώρες διά ζώσης ή σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση και 80 ώρες ασύγχρονη διδασκαλία

Τα μαθήματα θα υλοποιηθούν σε διάστημα 8 μηνών.

Επιστημονικά Υπεύθυνος/νη

Χριστίνα Κουλούρη

φωτογραφία προσώπου καθηγήτριας Χριστίνας Κουλούρη
Καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας

Η Χριστίνα Κουλούρη είναι Ιστορικός, Καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας και Πρύτανις του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. 

 

Σύντομο Βιογραφικό σημείωμα

Εισηγητές - Εισηγήτριες

Κρυσταλλία Μαρκάκη

Ακαδημαϊκά υπεύθυνη του εκπαιδευτικού προγράμματος

Η Κρυσταλλία Μαρκάκη απέκτησε τον πτυχιακό τίτλο Ιστορίας και Αρχαιολογίας από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και εκπόνησε τη μεταπτυχιακή και τη διδακτορική της διατριβή (με υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών) στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ μόλις (2024) ολοκλήρωσε τη μεταδιδακτορική της έρευνα στη Σύγχρονη Ιστορία, στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου. Οι διατριβές της αφορούν τόσο το ελληνικό παιχνίδι και τις νοηματοδοτήσεις του «Παίζοντας με τα αθύρματα του Μεσοπολέμου – Μια κοσμοπολίτικη ελληνικότητα» όσο και συγκριτικές προσεγγίσεις του παιχνιδιού «Μιλιταρισμός, αντιμιλιταρισμός και παιδική ηλικία, 1870-1939 το παράδειγμα της Ελλάδας και της Ευρώπης (Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία)».  Ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια συμμετείχε στο ερευνητικό έργο Παρατηρητήριο για το 1821 (2020-2023) όπου ασχολήθηκε με την πρόσληψη της Επανάστασης από τις καλές και τις εφαρμοσμένες τέχνες. Το ερευνητικό της ενδιαφέρον κινείται κυρίως γύρω από τους εξής άξονες: ζητήματα αισθητικής, design, παράδοσης, ιστορική κουλτούρα, προσφυγιά, ζητήματα φύλου, ιστορικότητα παιδικής ηλικίας, παιδεία και εκπαίδευση, δημόσια ιστορία. Έχει δημοσιεύσει άρθρα και βιβλιοκρισίες σε ελληνόγλωσσα και αγγλόφωνα επιστημονικά περιοδικά με κριτές ενώ από το 2015 είναι μέλος της της International Toy Research Association (ITRA). Το τρέχον εαρινό εξάμηνο (2024) διδάσκει Ιστορία του βιομηχανικού σχεδιασμού και της διαφήμισης ως εντεταλμένη καθηγήτρια στο Τμήμα Πολιτισμού, Δημιουργικών Μέσων και Βιομηχανιών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Κλειώ Γκουγκουλή

Αφ. Μέλος Δ.Ε.Π. βαθμίδας Αναπληρώτρια καθηγήτρια στον Λαϊκό Πολιτισμό, Τμήμα Ιστορίας- Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Πατρών

Η Κλειώ Γκουγκουλή είναι κοινωνική ανθρωπολόγος. Διδάσκει στο Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας (πρώην Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών) του Πανεπιστημίου Πατρών,  ως αφυπηρετήσασα αναπληρώτρια καθηγήτρια στον Λαϊκό Πολιτισμό. Σπούδασε Φιλολογία στο ΕΚΠΑ, Λαογραφία στο ΑΠΘ και -με υποτροφία του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος- Κοινωνική Ανθρωπολογία στο  University College London (MA , Ph.D). Συνεργάτιδα του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος (νυν Ίδρυμα Βασιλείου Παπαντωνίου) από το 1981, συμμετείχε στη διοργάνωση εκθέσεων και σε έρευνες γύρω από ζητήματα υλικού πολιτισμού και διετέλεσε επιστημονική υπεύθυνη του περιοδικού  Εθνογραφικά (1993-2004). Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα και οι δημοσιεύσεις της σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους στρέφονται γύρω από τον υλικό πολιτισμό, την τεχνολογία, την κατανάλωση, το καρναβάλι, την παιδική ηλικία και την παιδική κουλτούρα με έμφαση στις ανθρωπολογικές και λαογραφικές προσεγγίσεις του παιδικού παιχνιδιού. Το 2003-04 εκπόνησε έρευνα για λογαριασμό του  Ιστορικού Αρχείου Ελληνικής Νεολαίας με θέμα «Παιχνίδι και παιδική ηλικία στις ελληνικές λαογραφικές συλλογές 1850-1950». Το 2017 Συμμετείχε -σε συνεργασία με τους Παναγιώτα Πάντζου και Γιώργο Στυλιαρά- στην διεύθυνση έρευνας προπτυχιακών φοιτητών του  Τμήματος Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών με  θέμα «Παιχνιδοϊστορίες. Παιχνίδια στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας 1940- 2010» και στο συντονισμό της ομώνυμης έκθεσης (Μάιος 2017) καθώς και εργαστηρίων  κατασκευής παιχνιδιών που διοργανώθηκαν στο πλαίσιο της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων 2017 και οδήγησαν στο  σχηματισμό πανεπιστημιακής συλλογής του Τμήματος. Από τον Ιούνιο του 2019 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2022 συμμετείχε με τους Niels Henrik  Andreasen,  Παναγιώτα Πάντζου και Μυρσίνη Πήχου  στο ερευνητικό πρόγραμμα «Το παντοπωλείο της Άνω Γατζέας: Ίδρυση, λειτουργία και παρακμή  ενός τοπικού καταστήματος λιανεμπορίου σε μία ορεινή κοινότητα του Πηλίου».  Είναι μέλος σε πολλές διεθνείς και ελληνικές επιστημονικές εταιρίες και μέλος του ΔΣ της International Toy Research Association (ITRA)  από το 2002, όπου διετέλεσε πρόεδρος (2006-2011, 2013-14) και σήμερα είναι αντιπρόεδρος και ταμίας στην ίδια εταιρία. 

Έχει επιμεληθεί τα παρακάτω ειδικά αφιερώματα για το παιδικό παιχνίδι σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους:

 «Αφιέρωμα στο παιδικό παιχνίδι», (τρίγλωσσο) Εθνογραφικά τ. 9 (1993) , Παιδί και παιχνίδι στη   νεοελληνική κοινωνία: 19ος –20ός αιώνας, (σε συνεργασία με την Αφροδίτη Κούρια) Αθήνα, εκδόσεις Καστανιώτη και   Ίδρυμα Ερευνών  για το Παιδί «Σπύρος Δοξιάδης», 2000, Το ελληνικό παιχνίδι. Διαδρομές στην ιστορία του, (σε συνεργασία με τη Δέσποινα Καρακατσάνη), Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης-Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, 2008,   «Αφιέρωμα στο παιδικό παιχνίδι» (Αρχαιότητα, Βυζάντιο, Νεότεροι και Σύγχρονοι Χρόνοι, περ. Αρχαιολογία και Τέχνες τ. 132,133,134 (2020).

Παρασκευάς Ποτηρόπουλος,

Κύριος Ερευνητής στο Κέντρον Ερεύνας της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών

Ο Παρασκευάς Ποτηρόπουλος είναι Κύριος Ερευνητής στο Κέντρον Ερεύνης Ελληνικής Λαογραφίας, όπου υπηρετεί από το 2009. Από τον Νοέμβριο του 2020 ορίστηκε από την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας, ύστερα από απόφαση της Συγκλήτου της Ακαδημίας Αθηνών, ως Εθνικός Συντονιστής της Εθνικής Ψηφιακής Υποδομής για την Έρευνα στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες DARIAH-GR/ΔΥΑΣ και Εθνικός Εκπρόσωπος της Ελλάδος στη Γενική Συνέλευση της Ευρωπαϊκής Ερευνητικής Υποδομής για τις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Τέχνες DARIAH-ERIC.

Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν στην τοπική ταυτότητα, τις παραδοσιακές δομές και τον μετασχηματισμό τους, τη σύνδεση του λαϊκού πολιτισμού με την εκπαίδευση, τον υλικό πολιτισμό, την προφορική ιστορία, τη μουσειακή τεκμηρίωση, τον ρόλο των αρχείων και τις ψηφιακές ανθρωπιστικές σπουδές.

Είναι εκπαιδευτής Ενηλίκων ενταγμένος στο μητρώο του κύριου διδακτικού προσωπικού του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης όπου διδάσκει θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς και τοπικής ανάπτυξης. Έχει διδάξει στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο τη Θεματική Ενότητα [ΕΛΠ41] Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος στην Ελλάδα ΙΙ: Οι Νεότεροι Χρόνοι. Συμμετέχει στο δίκτυο Border Crossings ακαδημαϊκών και φοιτητών από Πανεπιστήμια των Βαλκανίων.

Έχει αποφοιτήσει από το Τμήμα Φιλοσοφίας - Παιδαγωγικής - Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1991), ενώ νωρίτερα είχε λάβει το πτυχίο της Ραλλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας Πειραιά (1987). Έλαβε το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1998). Το 2007 ανακηρύχθηκε διδάκτορας Λαογραφίας, του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.).

Δημήτρης Λάλλας

Μεταδιδακτορικός Ερευνητής - Κοινωνιολόγος, Εντεταλμένος διδάσκων στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου

Ερευνητικά Ενδιαφέροντα: Πολιτισμική Κοινωνιολογία, Κοινωνιολογία της Κατανάλωσης, Κοινωνιολογία του Χώρου, Οικονομική Κοινωνιολογία, Κοινωνιολογική και Κοινωνική θεωρία (Κλασσικές και Σύγχρονες προσεγγίσεις).

Ο Δημήτρης Λάλλας είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας (Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, 2010). Έχει εκπονήσει τη μεταδιδακτορική του έρευνα ως Επιστημονικός Υπεύθυνος του ερευνητικού έργου «Consumerism in a period of economic crisis: Consumption practices and forms of governance», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το ΕΛΙΔΕΚ/ΓΓΕΚ (κωδ. Έργου: 2632, 2018-2022). Έχει διδάξει κοινωνιολογία (Κοινωνιολογία του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, Αρχές Κοινωνιολογίας, Οικονομική Κοινωνιολογία) ως Σύμβουλος-Καθηγητής στη Θεματική ενότητα (ΕΠΟ 42) στο προπτυχιακό πρόγραμμα Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό του Ε.Α.Π, καθώς και στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος. Ως μεταδιδακτορικός ερευνητής, έχει συνεργαστεί με το ΕΚΚΕ στο ερευνητικό έργο «Socio-economic class and Status and Consumption: Social Stratification, Mobility and Urban Consumption in Athens» [SECSTACON, 2013).

Έχει δημοσιεύσει επιστημονικά άρθρα σε ελληνόγλωσσα και αγγλόφωνα επιστημονικά περιοδικά με κριτές και έχει δημοσιεύσει δύο μονογραφίες:

Δ. Λάλλας (2022). Κατανάλωση και Καταναλωτισμός σε συνθήκες κρίσης: Ρεπερτόρια Καταναλωτικής Δράσης και Λόγου. Αθήνα: ΕΚΚΕ-Παπαζήσης.

Δ. Λάλλας (2012). Στον Μικρόκοσμο του Mall. Θεσσαλονίκη: Νησίδες.

Είναι, επίσης, ο επιστημονικός επιμελητής του συλλογικού τόμου:

Δ. Λάλλας (επιμ.) (2022). Κατανάλωση, Καταναλωτές, Καταναλωτισμός: Πολιτικές Αναπαράστασης και Πρακτικές Διακυβέρνησης σε καιρό κρίσης. Αθήνα: ΕΚΚΕ-Παπαζήσης)

Ελεάνα Παπαδάκου

Η Ελεάνα Παπαδάκου είναι παιδαγωγός πρώιμης παιδικής ηλικίας και νηπιαγωγός με μεταπτυχιακό δίπλωμα στην προσχολική εκπαίδευση. Εργάζεται ως παιδαγωγός σε δημοτικούς βρεφονηπιακούς σταθμούς στην Αθήνα από το 1999. Από το 2003 έως το 2008 ήταν Επιστημονική Συνεργάτης στην Εταιρεία για την Ανάπτυξη και τη Δημιουργική Απασχόληση των Παιδιών (ΜΚΟ ΕΑΔΑΠ). Συμμετείχε ενεργά σε ημερίδες, συνέδρια, ευρωπαϊκά και ερευνητικά προγράμματα, στη διαμόρφωση, οργάνωση και αξιολόγηση επιμορφωτικών προγραμμάτων, στη συγγραφή επιμορφωτικών πακέτων για εκπαιδευτικούς, καθώς και στη συγγραφή επιστημονικών κειμένων. Το 2019 δημιούργησε το SMUGO project, όπου ηγήθηκε της κατασκευής αισθητηριακών και δημιουργικών παιχνιδιών για παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας. Από το 2021, είναι Επιστημονική Συνεργάτης στο Βοτανικό Πάρκο Αττικής. Συμμετέχει ενεργά στην ομάδα διαμόρφωσης εκπαιδευτικών προγραμμάτων για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, στις εκπαιδεύσεις των εκπαιδευτών, στη σύνταξη επιμορφωτικού υλικού, και στον σχεδιασμό και την κατασκευή του εποπτικού υλικού. Κύριο μέλημά της είναι να συνδυάζει τις παιδαγωγικές θεωρίες με την καθημερινή παιδαγωγική πρακτική, εκμεταλλευόμενη ταυτόχρονα την πλούσια πείρα της και ενισχύοντας την με καινοτόμες προσεγγίσεις.

Κόστος Προγράμματος

590 ευρώ 

Δυνατότητα εξόφλησης του κόστους συμμετοχής εφάπαξ ή σε δύο δόσεις (200 ευρώ κατά την εγγραφή)

 

Δικαιούχοι έκπτωσης

 -20% σε εκπαιδευτικούς

-25% σε περίπτωση πρόωρης εξόφλησης 

-25% σε ανέργους

-25% σε άτομα με αναπηρία με ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω

-25% σε τρίτεκνους ή πολύτεκνους

-25% σε απόφοιτους Παντείου Πανεπιστημίου

-15% σε εργαζόμενους/ες σε χώρους πολιτισμού και τέχνης

-15% σε εργαζόμενους/ες σε Βιβλιοθήκες

-15% σε εργαζόμενους/ες σε Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης παιδιών

-15% σε ομαδικές εγγραφές 3 ατόμων και άνω

-10% σε εργαζόμενους στον τομέα της Υγείας

-10% σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω

-10% σε όσες/όσους έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς άλλο πρόγραμμα επιμόρφωσης του Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου

-50% σε εργαζόμενους/ες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο εφόσον η σύμβαση εργασίας τους είναι σε ισχύ 

 

Υποτροφίες

Συγκεκριμένος αριθμός θέσεων υποτροφίας κατόπιν συμμετοχής σε κλήρωση, για άτομα που είναι εγγεγραμμένα στο Μητρώο ανέργων της Δ.ΥΠ.Α., για συνεχές διάστημα 18 μηνών και άνω με την προσκόμιση πρόσφατης βεβαίωσης ανεργίας.

Μεθοδολογία - Αξιολόγηση

Θ.1. Μία μικρή τελική εργασία

Θ. 2. Μια συνέντευξη – προφορική ιστορία

Θ. 3. Μια μικρή (προαιρετική) και μια τελική εργασία

Θ.4. (εργαστήριο) α) Συμπλήρωση εντύπων πρακτικής  εφαρμογής από μάθημα σε μάθημα

β) σχεδιασμός και παρουσίαση ενός τελικού προϊόντος (παιχνίδι/κατασκευή/παιγνιώδης δραστηριότητα)

Θ.5. Μία μικρή (προαιρετική) και μία τελική εργασία

 

Κατά τη διάρκεια υλοποίησης των μαθημάτων, μπορείτε να έχετε πρόσβαση στις υπηρεσίες που παρέχονται από τη Βιβλιοθήκη του Παντείου Πανεπιστημίου.